In de overgang ervaren vrouwen niet alleen lichamelijke klachten. Veel vrouwen voelen zich ook emotioneler. Ze kunnen minder hebben van hun omgeving, zijn prikkelbaar of barsten om niets in tranen uit. Hoe komt dit?
De oorzaak is terug te voeren op wisselende hormoonspiegels. Die zorgen ervoor dat vrouwen (net als in de puberteit, voor of tijdens een menstruatie en bij een zwangerschap) labieler kunnen worden.
Mensen verschillen van dieren op dit punt. Geen enkel dier huilt. Het brein bij mensen zit anders in elkaar. Dit is evolutionair te verklaren. Als je het vergelijkt met dieren komt de mens hulpeloos ter wereld. Hij is afhankelijk van anderen. Huilen is de enige mogelijkheid waarop hij zich kan uiten, totdat hij leert praten. Daarom is huilen een efficiënte manier om hulp, steun en troost te vragen. Het is een teken van machteloosheid. Hoewel volwassenen wel kunnen communiceren en niet meer hoeven te huilen om hulp te vragen, zit dit mechanisme toch diep verankerd in het menselijke brein.
In de overgang lijkt iets anders aan de hand te zijn. Er is geen directe reden om te huilen. Het lichaam geeft signalen van innerlijke stress, door de verlaging van de hormoonspiegels zijn er minder geluksstofjes in het lichaam aanwezig. Ook is het vaak zo dat vrouwen in een fase zitten waarin hun lichaam niet meer van hen lijkt te zijn en spelen er allerlei zaken in hun leven die het er ook niet direct gemakkelijker op maken. Dit alles leidt opnieuw tot een gevoel van hulpeloosheid.
Voor veel vrouwen is huilen dan de manier om zich te uiten. Dat gebeurt soms op momenten dat er geen (directe) aanleiding lijkt te zijn. Een tragische film, een droevig liedje, een kleine onenigheid in huis of soms helemaal niets en de tranen vloeien. Het is niets om je zorgen over te maken. Huilen lucht bovendien vaak op, hoewel dat weer niet voor iedereen geldt.
Als vrouwen eenmaal in de gaten krijgen dat dit soort emotionele buien wordt veroorzaakt door hun hormonen, kunnen ze er beter mee omgaan en is het ook voor de omgeving duidelijker wat er aan de hand is. Daarom raden wij vrouwen aan om regelmatig met andere vrouwen te delen hoe ze zich voelen. Dat kan met vriendinnen, je moerder (als je die nog hebt) of in onze besloten Facebookgroep: Overgangs- en Menopauzeplein
Hoewel veel vrouwen de diagnose depressie of angststoornis krijgen opgeplakt tijdens de overgang, wordt lang niet altijd onderkend dat deze klachten het gevolg kunnen zijn van de veranderende hormoonspiegels in het vrouwenlichaam.
Net als bij PMDD (Pre Menstrual Disphoric Dysorder) en postnatale depressies, is sprake van een verandering in de hormoonspiegels die invloed heeft op het serotonineniveau in de hersenen. Serotonine is een van de hormonen die zorgt voor een goed gevoel. Als de serotoninebalans verstoord raakt, kan men depressief worden.
Daar is vaak wel iets aan te doen. Alleen al het feit dat vrouwen weten waar hun gevoelens vandaan komen, kan helpen. Daarnaast kan het toevoegen van de hormonen oestrogeen en progesteron voor een verbetering in de stemming zorgen. Ook antidepressiva worden steeds meer voorgeschreven aan vrouwen in de overgang, hoewel het niet geheel duidelijk is of deze ook bij een hormonale depressie helpen en het effect van zowel hormoonsuppletie als antidepressiva erg individueel is.
De meest voorkomende psychologische symptomen van de overgang zijn een verlies van zelfrespect en zelfvertrouwen, angst en paniekaanvallen. Veel mensen hebben depressieve symptomen, maar ze zijn niet echt depressief. Ze zijn opvliegend, irrationeel of rusteloos. Vaak realiseren vrouwen zich niet dat angst en paniek symptomen zijn die verband houden met de overgang.
Angst en paniekaanvallen komen vaak voor tijdens de (peri)menopauze. Ongeveer 40% van de vrouwen ervaart het, in verschillende vormen. Sommige vrouwen hebben last van angstaanvallen gedurende de dag, maar veel vrouwen hebben juist nachtelijke paniekaanvallen. Nachtelijke paniekaanvallen kunnen overweldigend zijn.
Niet zelden worden vrouwen 's ochtends om 3 of 4 uur wakker, volledig in paniek. Je bent doodsbang en ervan overtuigd dat alles in je leven op springen staat. Het is ronduit onverdraaglijk en een ware marteling.
Je brein bombardeert je met worst-case-scenario's die niets te maken hebben met de realiteit. Je wordt zwetend wakker en zegt tegen jezelf: ‘Dit ben ik niet. Ik ben nooit een tobber geweest ‘.
Sommige vrouwen hebben meer last van angst gedurende de dag, terwijl anderen er 's nachts meer last van hebben. Sommige vrouwen worden er dag en nacht door geplaagd.
Of je nu wordt geteisterd door angstgevoelens overdag of angstaanvallen in de nacht, het kan enorm ondermijnend werken.
Door de lichamelijk overgangsverschijnselen ontwikkelen nogal wat vrouwen angst voor ernstige ziektes. Hypochondrie steekt juist tijdens de overgang vaak de kop op.
Wat kun je doen om angst en paniek te verminderen? Lees het hier.
Volg ons